Deelvraag 4.
Wat voor hulp is er voor laaggeletterden en wie bieden deze hulp aan?
In deze deelvraag gaan we bespreken wat voor hulp er is voor laaggeletterden en welke organisaties deze hulp aanbieden. Voordat we de hoofdvraag kunnen beantwoorden is het dus van belang dat we eerst komen te weten of er al iets aan gedaan wordt, en zo ja, wat? We zullen voornamelijk de grootste en belangrijkste organisaties behandelen. De kleinere organisaties zullen we wel vermelden, maar niet verder op in gaan.
∞
Een van de belangrijkste stichtingen die hulp aan bieden voor laaggeletterden is de stichting Lezen & Schrijven. H.K.H. Prinses Laurentien der Nederlanden zet zich al jaren in voor geletterdheid vanuit de opvatting dat geletterdheid een voorwaarde is voor een gezonde, sterke en duurzame samenleving. In 2003 ontving Prinses Laurentien de ABC-trofee voor haar inzet voor alfabetisering. In 2004 werd op haar initiatief Stichting Lezen & Schrijven opgericht.
De stichting Lezen & Schrijven is opgericht met als doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel de korte als de lange termijn. Het merendeel van de activiteiten speelt zich af in Nederland. Andere landen, met name lidstaten van de Europese Unie, weten stichting Lezen & Schrijven vaker te vinden om ervaringen uit te wisselen en gezamenlijke activiteiten te ontwikkelen.
Stichting Lezen & Schrijven wilt laaggeletterdheid structureel oplossen in Nederland. Dit kan alleen als iedereen zich bewust is van het belang van geletterdheid in werk en leven. Ze spreken daarom individuen, bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties aan op hun verantwoordelijkheid en bieden concrete oplossingen.
De activiteiten van de stichting zijn er op gericht om:
- de samenleving te laten inzien dat laaggeletterdheid zowel een belangrijk individueel als sociaaleconomisch vraagstuk is, nationaal
en internationaal;
- vraagstukken structureel, pragmatisch en gezamenlijk op te lossen door concrete projecten te starten;
- krachten te bundelen door samenwerking tussen organisaties te stimuleren en/of zelf samenwerking tussen relevante spelers tot stand te brengen: van
alfabetiseringsorganisaties tot overheidsinstellingen, van maatschappelijke organisaties tot bedrijven;
- brede maatschappelijke aandacht voor geletterdheid te creëren, vast te houden en uit te breiden.
Van maandag 3 september tot en met zondag 9 september 2012 heeft de Stichting Lezen & Schrijven voor de achtste keer de Week van de Alfabetisering georganiseerd. Tijdens deze week riep de Stichting Lezen & Schrijven organisaties en individuen op activiteiten te organiseren om de aandacht te vestigen op de aanpak van laaggeletterdheid. Het motto van de Week van de Alfabetisering 2012, die een week voor de Tweede Kamer verkiezingen plaats heeft gevonden, was dan ook: Geef taal een stem!
∞
In samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven, Gezondheidsinstituut NIGZ, Stichting Expertisecentrum Educatieve Televisie (ETV), het Nederlands Huisartsen Genootschap en Pharos is de Toolkit Laaggeletterdheid is tot stand gekomen.
Voor de patiënt is de huisarts het eerste aanspreekpunt in de gezondheidszorg. Een goede communicatie in de spreekkamer van de huisarts is daarom extra belangrijk. Daarom heeft de LHV het initiatief genomen een toolkit voor huisartsen te ontwikkelen om laaggeletterdheid sneller te kunnen herkennen zodat er rekening gehouden kan worden met deze groep patiënten.
Laaggeletterdheid zorgt ervoor dat patiënten de inhoud van geschreven informatie in de huisartsenpraktijk niet goed tot zich kunnen nemen. De ‘Toolkit Laaggeletterdheid’ biedt huisartsenpraktijken een checklist om laaggeletterdheid te herkennen. Ook bevat het een checklist die handvatten geeft in de communicatie met patiënten die minder goed kunnen lezen. Op deze manier kunnen huisartsen, doktersassistenten en praktijkondersteuners laaggeletterde patiënten de extra ondersteuning bieden die zij nodig hebben. Denk aan de uitleg over het gebruik van een geneesmiddel of een verwijzing naar een arts in het ziekenhuis. Daarmee wordt de gidsrol van de huisarts als centrale zorgverlener toegankelijker voor laaggeletterden.
∞
Ook een belangrijke stichting in Nederland is de Stichting Belangenbehartiging Alfabetisering. Het wordt meestal kortweg 'Stichting ABC' genoemd. Deze stichting bestaat sinds 8 september 1996. De stichting is een vrijwilligersorganisatie. Zij wordt gevormd door een landelijk bestuur en afdelingen (per regio of provincie). De afdelingen zijn samengesteld uit personen die op latere leeftijd hebben leren lezen, schrijven en / of rekenen. Zij kennen de problemen van analfabetisme en alfabetisering dus uit eigen ervaring.
De Stichting ABC komt op voor de belangen van volwassen autochtone Nederlanders die niet of nauwelijks kunnen lezen, schrijven of rekenen. Zij geeft deze mensen hulp en voorlichting bij problemen die zij ervaren. Bovendien organiseert en stimuleert zij ontmoetingen van personen van de doelgroep met elkaar, zodat zij ervaringen kunnen uitwisselen.
De stichting pleit voor een beter beleid bij parlement en overheid voor de doelgroep.
Kernpunten daarbij zijn:
- werving van cursisten voor de lessen basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen bij de ROC's;
- uitbreiding van het cursusaanbod bij de ROC's en zorg voor goed lesmateriaal;
- onderzoek naar oorzaken van (functioneel) analfabetisme in Nederland;
- voorkomen dat jonge mensen het onderwijs verlaten zonder voldoende beheersing van de vaardigheden lezen, schrijven en rekenen.
∞
Ook is er een App ontworpen voor laaggeletterden om assistentie te kunnen vragen wanneer dit nodig is: Op straat, of in de supermarkt. Een laaggeletterde kan bijvoorbeeld wel zelf met de bus naar zijn huis, maar hij kan niet goed improviseren, en hij kan dus eigenlijk niet zelfstandig ergens anders heen. Met de Blue Assist kan hij/zij op anderen afstappen, laten zien waar hij heen wil en hen vragen hem op de juiste bus of trein te zetten. Het idee is dat de App net zo’n icoon wordt als de rood-witte stok voor slechtzienden en blinden. Wie hem ziet, weet: even opletten, misschien kan ik iets betekenen.
Het publiek is enthousiast, en suggereert allerlei mogelijkheden om de Blue Assist nog verder op te tuigen en beschikbaar te maken. Maar ook wordt opgemerkt dat het apparaat erg op vertrouwen leunt: net zo makkelijk als je de laaggeletterde op de goede bus kunt zetten, kun je zijn smartphone stelen. Dat vertrouwen is onderdeel van de ‘socialiteit’ van het apparaat. We hebben een handleiding van de Blueassist op onze webpagine erbij gezet, hierin zie je duidelijker hoe de App in z'n werk gaat.
∞
Er zijn ook nog andere organisaties waar een laaggeletterde terecht kan voor meer informatie of als hij/zij hulp zoekt bij laaggeletterdheid. Hieronder staan de organisaties wel vermeldt, maar we zullen ze verder niet uitgebreid behandelen. Want we willen vooral de aandacht richten op een van de belangrijkste organisaties en dat is stichting Lezen en Schrijven en de stichting ABC.
- regionale Opleidingscentra (ROC's) geven cursussen Nederlands lezen en schrijven voor mensen die in Nederland zijn opgegroeid (NT1). De ROC's organiseren ook taalcursussen Nederlands als tweede taal (NT2) als onderdeel van het verplichte
inburgeringsprogramma voor allochtonen;
- stichting ALFAbeter geeft cd-rom's uit, zoals Alfabeter Lezen en Alfabeter Schrijven. Met deze programma's kunt u thuis op de computer
in eigen tempo beter leren lezen en schrijven;
- stichting Belangenbehartiging Alfabetisering biedt hulp bij problemen met lezen, schrijven of rekenen op het werk, thuis of op school;
- stichting Makkelijk Lezen zet zich in voor mensen die moeite hebben met lezen.
∞
Conclusie
Er zijn vele organisaties actief bezig om laaggeletterdheid in Nederland en in andere landen te verbeteren. Er zijn een aantal organisaties die de overhand nemen, zoals de stichting Lezen en Schrijven en de stichting ABC. Deze organisaties zijn erg actief en nemen de aantal laaggeletterden in Nederland erg serieus. Ze proberen er iedereen bewust van te maken dat het wél een groot probleem is in Nederland en dat er iets aan gedaan moet worden. De stichting Lezen en Schrijven heeft met name contact met de lidstaten van de Europese Unie. Ze wisselen ervaringen uit en proberen gezamenlijke activiteiten te ontwikkelen. Het is goed om te zien dat de stichting ABC gevormd is door personen die zelf laaggeletterd zijn geweest en die dus op latere leeftijd hebben leren lezen, schrijven en/of rekenen. Zij herkennen dus de problemen die de laaggeletterden hebben uit hun eigen ervaring. Ook via de moderne technologie proberen ze dit probleem te verminderen en de personen te helpen bij de dagelijkse dingen.